ŻOŁNIERZE
WYKLĘCI, NIEZŁOMNI
żołnierze
podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego,
stawiający
opór próbie sowietyzacji Polski
i podporządkowania
jej ZSRR,
toczący
walkę ze służbami bezpieczeństwa ZSRR
i
podporządkowanymi im służbami w Polsce.
Dnia 3 lutego 2011 roku,
prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę
o ustanowieniu 1 marca
świętem państwowym,
poświęconym żołnierzom
zbrojnego podziemia antykomunistycznego.
Narodowy Dzień Pamięci
„Żołnierzy Wyklętych”
powstał z inicjatywy
prezydenta Lecha Kaczyńskiego i Prezesa IPN Janusza Kurtyki.
Wybrano dzień 1 marca, gdyż
w 1951 roku 1 marca wykonany został wyrok śmierci
na kierownictwie IV Komendy
Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.
Określenie „Żołnierze
Wyklęci” powstało w 1993 r. –
użyto go pierwszy raz w
tytule wystawy Żołnierze Wyklęci –
antykomunistyczne podziemie
zbrojne po 1944 r.,
organizowanej przez Ligę
Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim.
Jego autorem był Leszek
Żebrowski.
Termin „Żołnierze Wyklęci”
upowszechnił Jerzy Ślaski, publikując książkę o takim tytule.
SYLWETKI
Hieronim
Dekutowski
ps. "Zapora", "Odra", "Reżu",
"Stary", "Henryk Zagon", "Mieczysław Piątek",
Ur. 24 września 1918 w Dzikowie, obecnie dzielnica Tarnobrzega,
zm. 7 marca 1949 w Warszawie;
pułkownik, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie,
cichociemny, dowódca oddziałów
partyzanckich AK, DSZ
i Zrzeszenia WiN,
harcerz
Od czerwca 1945 r. dowodził
wszystkimi oddziałami leśnymi w Inspektoracie Lublin.
Odpowiadał za dywersję i
przeprowadzał akcje wymierzone w aparat represji.
Dowodzone przez niego
zgrupowanie liczyło od 200 do 300 partyzantów.
W wyniku zdrady
aresztowany, a następie skazany na karę śmierci.
Przeszedł okrutne śledztwo w
więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej w
Warszawie.
Został stracony 7 marca
1949 r.
Razem z nim zginęli
towarzysze broni:
Stanisław Łukasik, Roman Groński, Jerzy Miatkowski,
Tadeusz Pelak, Edmund Tudruj, oraz Arkadiusz Wasilewski;
Tadeusz Pelak, Edmund Tudruj, oraz Arkadiusz Wasilewski;
Latem 2012 r. badacze Instytutu Pamięci Narodowej,
działający pod kierunkiem
prof. Krzysztofa Szwagrzyka,
odkryli i zabezpieczyli
Jego szczątki podczas prac ekshumacyjnych na terenie Kwatery
na Łączce.
IPN oficjalnie poinformował
o tym podczas konferencji prasowej 22 sierpnia 2013
r.
Prezydent Bronisław
Komorowski obiecywał zorganizowanie pogrzebu legendarnego dowódcy we wrześniu
2014 r., w 75 rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego.
Stanisław Łukasik, ps. „Ryś” , „Ryszard” , „Stanisław Nowakowski”
Urodził się 2 sierpnia 1918 w Lublinie,
został zamordowany 7 marca 1949 r. w więzieniu mokotowskim.
Kapitan, żołnierz Związku Czynu Zbrojnego, a następnie Armii Krajowej,
został zamordowany 7 marca 1949 r. w więzieniu mokotowskim.
Kapitan, żołnierz Związku Czynu Zbrojnego, a następnie Armii Krajowej,
dowódca oddziału, członek
Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w okresie
powojennym.
Wiosną 1946 r. odtworzył
oddział, który podporządkował mjr. „Zaporze”, „Wolność i Niezawisłość”.
Jesienią 1947 roku, wraz z
grupą żołnierzy „Zapory” podjął próbę ucieczki na Zachód,
jednak w wyniku zdrady wszyscy oni zostali aresztowani 16 września 1947 roku.
jednak w wyniku zdrady wszyscy oni zostali aresztowani 16 września 1947 roku.
W Warszawie na Mokotowie przeszedł okrutne śledztwo.
14 listopada 1948 r. został
skazany na karę śmierci
i zamordowany strzałem w tył głowy w mokotowskim więzieniu.
i zamordowany strzałem w tył głowy w mokotowskim więzieniu.
Jego zwłoki zostały przez
organa bezpieczeństwa publicznego
potajemnie pogrzebane na tzw. "Łączce" na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
potajemnie pogrzebane na tzw. "Łączce" na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Po latach dokonano
ekshumacji i zidentyfikowano szczątki.
Wciąż czekamy na uroczysty
pogrzeb bohatera.
Zygmunt Szendzielarz, ps. „Łupaszka”
W czasie II wojny światowej
był dowódcą 5 Wileńskiej Brygady AK.
Walczył na terenie na
płn.-wsch. od Wilna.
Po wkroczeniu Sowietów do
Wilna nie chciał brać z nimi udziału w defiladzie zwycięstwa.
Dzięki temu
ocalił swoich ludzi od śmierci,
bo inni żołnierze AK zostali w Wilnie aresztowani i zabici przez Sowietów.
bo inni żołnierze AK zostali w Wilnie aresztowani i zabici przez Sowietów.
W latach 1944 r. – 1948
walczył na terenie Puszczy Białowieskiej,
Pomorzu
oraz Warmii i Mazurach, dowodząc żołnierzami z Wileńszczyzny.
oraz Warmii i Mazurach, dowodząc żołnierzami z Wileńszczyzny.
Kilka razy rozwiązywał
oddziały i próbował wycofać się z walki.
W czerwcu 1948 r. Urząd Bezpieczeństwa rozpracował i rozbił
Okręg Wileński AK.
30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowem
mjr Szendzielarz został aresztowany.
Uwięziono go w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej w
Warszawie.
Mjr Szendzielarz nie
zaprzeczał, ani nie prosił o łaskę.
Wyrok wykonano 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Mokotowie.
Witold Pilecki ps. „Witold”, „Druh"
Nazwiska konspiracyjne:
„Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”,
„Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold
Smoliński”; kryptonim T-IV.
Urodził się 13 maja 1901 w Ołońcu,
w Rosji,
został stracony 25 maja 1948
w Warszawie.
Rotmistrz kawalerii Wojska
Polskiego,
współzałożyciel Tajnej
Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej,
więzień i organizator ruchu
oporu w Auschwitz-Birkenau.
Oskarżony i skazany przez
władze komunistyczne Polski Ludowej na karę śmierci,
stracony w 1948 r. Oskarżenie
anulowano w 1990.
Kawaler Orderu Orła Białego.
Autor pierwszych na świecie
raportów o Holokauście, tzw. Raportów Pileckiego.
Zdzisław
Badocha, ps. „Żelazny”
(1923-1946), harcerz, ppor. Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej w latach 1942-1944,
(1923-1946), harcerz, ppor. Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej w latach 1942-1944,
zastępca dowódcy 9 patrolu
23 Ośrodka Dywersyjnego Ignalino – Nowe Święciany,
w latach 1944-1946 dowódca
szwadronu
5 Wileńskiej Brygady AK majora
Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”.
Zdzisław
Broński ps.
„Uskok”.
Ur. 24 grudnia 1912 r. w Radzicu
Starym w gminie Ludwin,
zm. 21 maja 1949 r. w Dąbrówce (obecnie Nowogród)
w gminie Łęczna.
Podoficer rezerwy Wojska Polskiego, członek Polskiej
Organizacji Zbrojnej i Armii Krajowej,
dowódca oddziału
partyzanckiego AK, a następnie Zrzeszenia WIN
na Lubelszczyźnie.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej rozwiązał swój oddział i początkowo
chciał wstąpić do LWP,
ale dowiedział się, że jest
poszukiwany i powrócił do konspiracji.
Od sierpnia 1944 był
komendantem I Rejonu Obwodu AK "Lubartów".
Wiosną 1945 odtworzył kilkudziesięcioosobowy lotny oddział
bojowy,
który wszedł w skład
struktur Zrzeszenia WiN.
W maju 1946 został komendantem OP II w Obwodzie Lubartów
i podlegał bezpośrednio
mjr. Hieronimowi Dekutowskiemu ps.
"Zapora".
Po ogłoszeniu 22 lutego 1947 ustawy o amnestii,
był gotów ujawnić się,
pozostawiał też wolną rękę swoim żołnierzom,
ale postanowił dalej prowadzić
walkę zbrojną z komunistami.
Kiedy mjr H. Dekutowski
postanowił przedostać się na Zachód,
mianował por. Z. Brońskiego
swoim następcą.
21 maja 1949 r. grupa
operacyjna MO, UB i KBW
otoczyła kryjówkę por. Z. Brońskiego.
Zginął od wybuchu granatu.
Nie wiadomo, gdzie został pochowany.
Marian Bernaciak, ps. Orlik,
Dymek
Ur.
6 marca 1917
w Zalesiu k. Ryk
podporucznik
rezerwy Wojska Polskiego,
członek
ZWZ-AK,
dowódca oddziału partyzanckiego AK,
a następnie
Zrzeszenia WiN na Lubelszczyźnie.
Podczas wojny obronnej
1939 r. walczył
jako podporucznik rezerwy.
Podczas
obrony Włodzimierza Wołyńskiego dostał
się do niewoli sowieckiej.
Zbiegł
z transportu jenieckiego na terenie ZSRR,
wiozącego polskich oficerów do obozów.
W maju 1944 r. jego oddział otrzymał kryptonim OP I/15 Pułku Piechoty AK "Wilków".
Przeprowadził
on ponad 20 akcji bojowych przeciwko Niemcom.
26
lipca1944 jego oddział zajął samodzielnie Ryki.
W
sierpniu 1944 r. M. Bernaciak na czele ok. 350 partyzantów
podjął marsz w celu
pomocy walczącej Warszawie,
ale
zakończył się on niepowodzeniem.
Zagrożony
internowaniem przez Sowietów, podjął decyzję o rozwiązaniu oddziału.
Przez
kilka miesięcy ukrywał się, poszukiwany przez NKWD.
W
marcu 1945 r. odtworzył swój oddział
z osób zagrożonych aresztowaniem.
Początkowo
podporządkował się Delegaturze Sił Zbrojnych na
Kraj,
a
od września tego roku wszedł w skład Zrzeszenia WiN.
Jesienią
1945 r. został mianowany dowódcą zgrupowania oddziałów WiN
w Inspektoracie
Rejonowym "Puławy".
Dowodzone
przez niego zgrupowanie partyzantki niepodległościowej,
jedno
z największych na Lubelszczyźnie -
działało
na terenie powiatów garwolińskiego, puławskiego,
łukowskiego, lubartowskiego,
kraśnickiego i kozienickiego -
liczące
ok. 200 żołnierzy, a na wiosnę 1946 r.
– ok. 160,
przeprowadziło
wiele akcji zbrojnych przeciwko władzom komunistycznym.
Zmarł
24 czerwca 1946
we wsi Piotrówek (województwo mazowieckie)
Dwukrotnie
ranny podczas próby przebicia się z okrążenia, popełnił samobójstwo.
Józef Franczak, ps. Lalek, Laluś,
Laleczka, Guściowa,
używał też nazwiska Józef
Babiński
(ur. 17 marca 1918 w Kozicach Górnych, zm. 21
października 1963 w Majdanie Kozic Górnych)
sierżant Wojska
Polskiego, uczestnik wojny obronnej Polski
1939,
później związany ze
strukturami ZWZ-AK,
ostatni żołnierz polskiego podziemia antykomunistycznego i
niepodległościowego.
Był ostatnim poległym w
boju partyzantem podziemia poakowskiego na terenie Polski.
Danuta
Siedzikówna, ps.
"Inka",
nazwisko konspiracyjne –
Danuta Obuchowicz;
Ur. 3 września 1928 we wsi Guszczewina k. Narewki,
pow. Bielsk Podlaski,
zamordowana 28 sierpnia 1946 w Gdańsku.
W chwili śmierci nie miała ukończonych 18 lat.
Sanitariuszka 4. szwadronu odtworzonej
na Białostocczyźnie 5 Wileńskiej Brygady AK,
działającym na terenie Pomorza.
działającym na terenie Pomorza.
Józef Kuraś, ps. „Orzeł”, „Ogień”
(ur. 23 października 1915
w Waksmundzie, zm. 22
lutego 1947 w Nowym
Targu)
porucznik Wojska
Polskiego II RP, partyzant na Podhalu
w czasie II wojny światowej,
jeden z dowódców oddziałów podziemia antykomunistycznego.
Po wojnie działał
całkowicie na własną rękę,
np. w dniu 18 sierpnia 1946
r. wraz ze swymi żołnierzami
zorganizował i
przeprowadził akcję rozbicia i opanowania więzienia św. Michała w Krakowie,
w rezultacie czego
uwolniono kilkudziesięciu więźniów – żołnierzy AK, WiN, NSZ.
Na przełomie 1945/1946 jego
Zgrupowanie „Błyskawica” liczyło około 500 „leśnych”
i kilkakrotnie więcej w
siatce cywilnej.
21 kwietnia 1946 zawarł związek małżeński z Czesławą Polaczyk.
21 lutego 1947„Ogień” wraz z towarzyszącą mu nieliczną grupą
podkomendnych
został otoczony przez grupę
operacyjną KBW w Ostrowsku
koło Nowego Targu.
„Ogień” po zaciętej walce i
próbie wydostania się z okrążenia
usiłował popełnić
samobójstwo na strychu jednej z wiejskich chałup.
Zmarł tuż po północy 22
lutego 1947 w szpitalu w Nowym Targu.
Nigdy nie odnaleziono miejsca jego pochówku.
Stanisław Sojczyński, ps.
"Warszyc"
Twórca Konspiracyjnego
Wojska Polskiego.
Była to najsilniejsza
zbrojna organizacja antykomunistycznego podziemia,
działająca od 1945 r. w
centralnej Polsce.
Sojczyński
przed wojną był nauczycielem języka polskiego
w
wiejskiej szkole nieopodal Częstochowy.
Uczestniczył
w walkach kampanii wrześniowej 1939 r. w okolicach Hrubieszowa.
Potem, po
ucieczce z sowieckiej niewoli, chciał przedostać się do walczącej Warszawy.
Po jej
upadku zaczął organizować struktury konspiracyjne.
Był
zastępcą komendanta radomszczańskiego obwodu AK.
Do
największych jego osiągnięć należy atak w sierpniu 1943 r.
na
niemieckie więzienie w Radomsku.
W dowodzonej
przezeń akcji uwolniono ponad 40 Polaków i 11 Żydów,
a oddział
wycofał się z minimalnymi stratami.
"Warszyc" kontynuował walkę po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej.
"Warszyc" kontynuował walkę po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej.
W kwietniu
1945 r. nakazał swym byłym podkomendnym
wznowienie
działalności konspiracyjnej.
Założone
przez niego Konspiracyjne Wojsko Polskie liczyło ok. 4 tys. członków.
W 1946 r.
blisko 170 jego partyzantów
usiłowało
uwolnić więźniów Urzędu Bezpieczeństwa w Radomsku.
Akcja
powiodła się częściowo, nie udało się uwolnić wszystkich.
W czerwcu 1946 r. w Częstochowie kapitana Sojczyńskiego
W czerwcu 1946 r. w Częstochowie kapitana Sojczyńskiego
wraz z
całym dowództwem jego organizacji aresztowała bezpieka.
"Warszyca"
i pięciu jego podwładnych po wyroku sądu wojskowego
stracono
19 lutego 1947 r. w Łodzi.
Miejsce
pochówku Sojczyńskiego jest do dziś nieznane.
Leon Taraszkiewicz, ps. „Jastrząb”
Po wkroczeniu Armii
Czerwonej, nie godząc się na współpracę z Resortem Bezpieczeństwa Publicznego,
w grudniu 1944 Leon
Taraszkiewicz został aresztowany i trafił na Zamek w Lublinie.
W marcu 1945 zbiegł z
transportu jadącego na wschód
i po dotarciu do Włodawy,
przyjmując pseudonim "Jastrząb",
wszedł w skład oddziału
partyzanckiego Tadeusza Bychawskiego "Sępa".
W czerwcu 1945 grupa ta
rozbroiła posterunki MO
w Wytycznie, Dubecznie, Sosnowicy i Pieszowoli.
w Wytycznie, Dubecznie, Sosnowicy i Pieszowoli.
Podczas jednej z akcji
zginął dowódca grupy i "Jastrząb" przejął jego obowiązki.
5 lutego 1946 oddział
"Jastrzębia" opanował na kilka godzin miasto Parczew,
a w następnych dniach
stoczył walkę i zmusił do wycofania
70-osobową pościgową grupę operacyjną KBW i UB.
70-osobową pościgową grupę operacyjną KBW i UB.
11 lutego 1946 r. doszło do
starcia z oddziałem KBW
przeprowadzającym obławę w okolicy wsi Marianka,
przeprowadzającym obławę w okolicy wsi Marianka,
w której to walce oddział
ten stracił kilkunastu żołnierzy,
a do niewoli dostało się
dwóch oficerów i 12 szeregowych.
W noc sylwestrową 1946/1947
oddział "Jastrzębia" brał udział w ataku połączonych oddziałów WiN
obwodu radzyńskiego (łącznie ok. 300-350 partyzantów) na Radzyń Podlaski,
a następnego dnia w ataku
na grupę pościgową UB-KBW w Okalewie, którą rozbił 3 stycznia 1947.
W ataku na oddział
propagandowo-ochronny LWP w Siemieniu
por. Leon Taraszkiewicz
został ciężko ranny w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach,
najprawdopodobniej
postrzelony przez agenta UB, ulokowanego w oddziale,
i w trakcie transportu do lekarza zmarł.
i w trakcie transportu do lekarza zmarł.
Został potajemnie pochowany
na cmentarzu w Siemieniu.
Edmund Edward Taraszkiewicz, ps. „Żelazny”
Wsławił się wieloma
spektakularnymi akcjami przeciwko ludziom i instytucjom „władzy ludowej”.
Od czerwca 1945 r. był
zastępcą dowódcy w oddziale partyzanckim
swojego brata Leona Taraszkiewicza „Jastrzębia”,
swojego brata Leona Taraszkiewicza „Jastrzębia”,
podległym komendantowi
Obwodu WiN Włodawa.
Po śmierci „Jastrzębia” w
styczniu 1947 r. przejął komendę nad pozostałymi w konspiracji żołnierzami.
Nie ujawnił się podczas
amnestii 1947 r.
i walczył
z komunistami do 6 października 1951 r.,
kiedy to podczas próby
przebicia się
przez pierścień 600-osobowej obławy UB-KBW
w miejscowości Zbereże nad Bugiem
przez pierścień 600-osobowej obławy UB-KBW
w miejscowości Zbereże nad Bugiem
poległ z bronią w ręku wraz
ze swoim podkomendnym.
Stanisław Kuchcewicz, ps. „Wiktor”
Urodził się w Łęcznej. Już
w pierwszych dniach września 1939 r. utworzył z kolegami organizację, której
celem było rozbrajanie Niemców i magazynowanie broni.
W 1942 r. wszedł w szeregi
Narodowych Sił Zbrojnych.
Brał udział w wielu akcjach
konspiracyjnych.
Od lipca 1946 r. w oddziale
kpt. Zdzisława Brońskiego ps. „Uskok”.
Pełnił funkcję dowódcy
jednego z plutonów a następnie szefa sztabu.
Kpt. Broński awansował
Kuchcewicza do stopnia porucznika.
W oddziale „Uskoka” brał
udział w większości działań zbrojnych, których wykazał się umiejętnościami
konspiracyjnym i dowódczymi, m. in. zorganizował transport dla rannego „Uskoka”
i wydostał go z obławy 12 stycznia 1947 r.
i wydostał go z obławy 12 stycznia 1947 r.
Po amnestii w 1947 r.
oddział „Uskoka” liczył szesnastu żołnierzy i został podzielony na patrole.
Kuchcewicz dowodził jednym
z nich w sile 9 żołnierzy.
Działania zbrojne prowadzone
przez „Wiktora”
w głównej mierze miały charakter samoobrony przez siłami
resortu.
Po śmierci kpt. Zdzisława
Brońskiego „Uskoka” nawiązał współpracę z Edwardem Taraszkiewiczem
„Jastrzębiem” i kontynuował dalszą walkę przeciwko okupantowi.
Warto zaznaczyć, że
„Wiktor” charakteryzował się ruchliwym trybem życia,
często zmieniał kwatery, prowadząc przy tym wywiad.
często zmieniał kwatery, prowadząc przy tym wywiad.
Rzadko przebywał na stałe z
żołnierzami.
Często ukrywał się sam,
łącząc się z podwładnymi na czas walki.
W 1951 r. postanowił podjął
nieudaną próbę przedostania się na Zachód.
Zimę na przełomie
1951/1952 r. przetrwał na zaufanych kwaterach,
polegając na pomocy zaufanych
gospodarzy.
Kuchcewicz chcąc poprawić sytuację
materialną 10 lutego 1953 r.
postanowił przeprowadzić akcję na Gminną Kasę Spółdzielczą w Piaskach.
postanowił przeprowadzić akcję na Gminną Kasę Spółdzielczą w Piaskach.
Do pomocy zgłosił się Józef Franczak „Lalek”,
który miał za zadanie ubezpieczać akcję.
Zawiadomieni
funkcjonariusze MO rozpoczęli strzelaninę w której zginął „Wiktor”.
Ciało „Wiktora”
przewieziono do więzienia na Zamku w Lublinie.
Wśród rzeczy osobistych
Kuchcewicza znaleziono:
książeczkę do nabożeństwa,
szczoteczkę do zębów.
Jan Leonowicz, ps. „Burta”
Przyszedł na świat 15
stycznia 1912 r. w majątku Żabcze.
Służbę wojskową odbywał
jako kawalerzysta w 2. Pułku Strzelców Konnych w Hrubieszowie.
Z macierzystą jednostką
przeszedł szlak bojowy we wrześniu 1939 r.
Został ranny, ale udało mu
się powrócić w rodzinne strony.
Szybko wrócił do zdrowia i
wstąpił w szeregi organizacji Służba Zwycięstwu Polski.
1 marca 1943 r. brał udział
w akcji rozbicia posterunku policji ukraińskiej w Poturzynie,
w trakcie której zabito
sześciu policjantów oraz miejscowego wójta.
Na przełomie 1943 i 1944 r.
sierż. „Burta" przebywał w bazie sztabu obwodu, na skraju Puszczy
Solskiej.
Od lutego 1944 r.
„Burta" brał udział w walkach polsko-ukraińskich,
które rozgorzały na południowo-wschodniej Lubelszczyźnie.
które rozgorzały na południowo-wschodniej Lubelszczyźnie.
W czerwcu 1944 r. wraz ze
swoim pododdziałem znalazł się w Puszczy Solskiej.
„Burta" wraz z kilkoma
innymi partyzantami
zdołał przebić się przez trzy niemieckie pierścienie obławy i wyjść z kotła.
zdołał przebić się przez trzy niemieckie pierścienie obławy i wyjść z kotła.
Po wkroczeniu Armii
Czerwonej pozostał w konspiracji.
Jesienią 1944 r. pełnił
funkcję oficera broni w Komendzie Obwodu Tomaszów Lubelski AK.
Jednak z nastaniem wiosny
ruszył w teren.
Stworzył lotną grupę
partyzancką liczącą 20 – 30 ludzi.
Jej obszarem działania była
północna część powiatu tomaszowskiego.
Był to teren zniszczony i
wyludniony w wyniku walk polsko-ukraińskich.
Oddział przestał istnieć
latem 1945 r.
Z początkiem 1946 r.
odbudował oddział,
który liczył zazwyczaj od
kilkunastu do dwudziestu partyzantów.
Po ogłoszonej amnestii
trwał w konspiracji.
Nasilające się represje ze
strony UB spowodowały napływ nowych ochotników do oddziału,
w wyniku czego pod koniec
1950 r. osiągnął on stan ok. 30 – 40 partyzantów.
Oczywiście ze względów
bezpieczeństwa musiał działać w mniejszych pododdziałach.
Główną zasadą oddziału
„Burty" było pozostawanie w ciągłym ruchu.
Po wykonaniu akcji
partyzanci szybko przemieszczali się kilkadziesiąt kilometrów dalej,
aby utrudnić pościg grupom operacyjnym UB i KBW.
aby utrudnić pościg grupom operacyjnym UB i KBW.
W latach 1947 – 1951
dowodzony przez niego oddział wykazywał dużą aktywność.
Była ona skierowana przede
wszystkim
przeciwko przedstawicielom i współpracownikom władzy komunistycznej.
przeciwko przedstawicielom i współpracownikom władzy komunistycznej.
Jego partyzanci rozbrajali
milicjantów, członków ORMO,
likwidowali działaczy PPR i PZPR oraz współpracowników UB.
likwidowali działaczy PPR i PZPR oraz współpracowników UB.
Niejednokrotnie oddział
staczał potyczki z grupami operacyjnymi UB, MO i KBW,
i z większości z nich wychodził obronną ręką.
i z większości z nich wychodził obronną ręką.
W niektórych wypadkach
graniczyło to niemal z cudem.
Tak jak 26 grudnia 1949 r.,
kiedy UB udało się ustalić,
że czteroosobowy oddział „Burty" przebywał w leśnym bunkrze koło kolonii Smoliki.
że czteroosobowy oddział „Burty" przebywał w leśnym bunkrze koło kolonii Smoliki.
Ponad stuosobowy oddział
KBW zlokalizował i otoczył bunkier.
Cała czwórka uszła cało nie
ponosząc żadnych strat.
Rozpracowanie grupy
„Burty" funkcjonariusze UB oznaczyli kryptonimem „Niedobitki".
„Burta" zginął w
zasadzce 9 lutego 1951 r.
Jan Leonowicz był żonaty z
Ludwiką z domu Lanckorońską.
Mieli córkę Barbarę
urodzoną w 1941 r.
Józef Strug,
ps. „Ordon”
Już w 1940 r. został
członkiem ZWZ.
Od 1942 r. rozpoczął na
polecenie swoich przełożonych z konspiracji
pracę w policji granatowej
w Urszulinie.
Przyjaźnił się i
współpracował z braćmi: ppor. Edwardem Taraszkiewiczem „Żelaznym”
i por. Leonem
Taraszkiewiczem „Jastrzębiem”.
Pierwsza wspólna akcja to
atak na więzienie PUBP we Włodawie 22 XI 1946 r.
Ostatnia akcja Ordona,
Żelaznego i Wiktora miała miejsce w nocy z 2 na 3 lipca 1947 r. we wsi
Puchaczów.
Akcja miała być odwetem za
wydanie władzom 3 żołnierzy z patrolu „Wiktora”.
30 lipca ruszyła obława,
„Ordon” zginął ostrzeliwując się do końca.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz